3. โครงการยุทธศาสตร์ของพื้นที่

หากพิจารณาและแบ่งสภาพปัญหาของกรุงเทพ ฯ ออกเป็นด้านต่าง ๆ แล้ว จะพบว่า มีความสัมพันธ์กับสภาพปัญหาของพื้นที่ในระดับเขต เพราะปัญหาในเรื่องต่าง ๆ จะมีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกับพื้นที่ ดังนั้นพวกเราจึงได้ใช้ “ โครงการเชิงยุทธศาสตร์ของพื้นที่ ” เป็นวิถีนำร่องเชิงรูปธรรม ดังตัวอย่างเขตทวีวัฒนาที่พบว่า การจะบรรลุตามวิสัยทัศน์ของพื้นที่ได้ ทุกคนในพื้นที่ต้องช่วยกันค้นหาแนวทางการแก้ไขหรือบรรเทาเบาบางปัญหานั้น ๆ ซึ่งจากที่กล่าวมาข้างต้นว่า “ มูลนิธิชุมชน ” หรือ “ กองทุนสุขภาวะ ” จะเกิดขึ้นได้ ต้องมาจากความมีจิตอาสาโดยแท้ อันนำไปสู่การสร้างระบบเกื้อกูลช่วยเหลือกันและกัน หรือ “ ระบบภูมิคุ้มกันทางสังคม ” ( Social Safety Net) เพื่อให้ชาวทวีวัฒนาอยู่เย็นเป็นสุข

“ โครงการเชิงยุทธศาสตร์ของพื้นที่ ” เป็นรูปธรรมของการร่วมหาแนวทางแก้ไขปัญหาในพื้นที่ ว่าหากแก้ปัญหาของพื้นที่ด้วยแนวทางนี้แล้ว จะส่งผลกระทบสู่ประเด็นอื่นๆ ให้ ประเด็นอื่นๆ ถูกแก้ไขหรือคลี่คลาย และ “ โครงการเชิงยุทธศาสตร์ของพื้นที่ ” ยังถือเป็นจุดเริ่มต้นในการระดม กระจาย และบริหารจัดการทรัพยากรที่มีอยู่ในพื้นที่ อันนำไปสู่ความยั่งยืนของพื้นที่ต่อไป

“ โครงการเชิงยุทธศาสตร์ของพื้นที่ ” ถือเป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหาที่เกิดจากการร่วมคิด ไตร่ตรองของเหล่าแกนนำจากทุกภาคส่วน (หากในระยะแรกยังไม่สามารถเชื่อมได้ทั้ง 3 ภาคส่วนก็ไม่เป็นไร แต่ต้องให้มีสัดส่วนที่คละเคล้ากันให้มากที่สุด) ดังตัวอย่างของทางเขตทวีวัฒนา ที่ร่วมกันมองว่า “ โครงการเชิงยุทธศาสตร์ของพื้นที่เขตทวีวัฒนา ” ควรเริ่มจากประเด็นร่วมด้านสิ่งแวดล้อม

โดยมีกิจกรรมที่เริ่มต้นทำ คือ การปรับปรุงภูมิทัศน์ริมคลองทวีวัฒนา ทั้งนี้เนื่องมาจากบริเวณริมคลองที่ยังไม่ได้รับการปรับปรุง เป็นพื้นที่สาธารณะที่มีสภาพรกร้างและ บางแห่งถูกบ้านริมคลองบุกรุกจับจองจนสูญเสียความเป็นพื้นที่สาธารณะ ดังนั้นจึงมีการเสนอให้ใช้กิจกรรมนี้เป็นกิจกรรมนำร่องของ “ โครงการเชิงยุทธศาสตร์ของพื้นที่ ” โดยขอความร่วมมือจากหลาย ๆ ภาคส่วนในเขตทวีวัฒนา เช่น สำนักงานเขตฯ กลุ่มเยาวชน เครือข่ายชุมชน ธุรกิจในท้องถิ่น ด้วยการปรับภูมิทัศน์ริมคลอง ตกแต่งต้นไม้ริมคลองให้สวยงามร่มรื่น โดยจะทำเป็นช่วงสั้นๆ ก่อนในระยะแรก เพื่อสร้างความเชื่อถือ แล้วค่อยขยายการพัฒนาคลองทวีวัฒนาให้ถึงถนนอุทยาน เพื่อให้สามารถใช้พื้นที่รองรับคนที่มาเที่ยวชมสนามหลวง 2 ได้มาเที่ยวที่คลองทวีวัฒนาได้อีก

การเริ่ม “ โครงการเชิงยุทธศาสตร์ของพื้นที่ด้านสิ่งแวดล้อม ” นั้นจะดำเนินการต่อเนื่องไปถึงด้านอื่น ๆ ต่อไปของ “ โครงการเชิงยุทธศาสตร์ของพื้นที่ ” เปรียบเหมือนการจัดทำ “ เมนู ” การมีส่วนร่วมในการระดมทรัพยากรของคนทุกภาคส่วนทั้งในเขตทวีวัฒนา และนอกเขตทวีวัฒนาเพื่อนำไปสู่การทำให้คนกรุงเทพ ฯ มีสุขภาวะที่ดีขึ้น

“ โครงการเชิงยุทธศาสตร์ของพื้นที่ ” เชื่อมโยงอย่างไรกับภาพรวมกรุงเทพฯ

“ โครงการเชิงยุทธศาสตร์ของพื้นที่ ” มีความเชื่อมโยงในเชิงประเด็นภาพรวมของกรุงเทพมหานคร ซึ่งนโยบายของกรุงเทพมหานครในช่วงผู้ว่าราชการกรุงเทพ คุณอภิรักษ์ โกษะโยธิน ที่มุ่งเน้นวิถีการพัฒนาเพื่อนำกรุงเทพ ฯ ไปสู่ “ กรุงเทพเมืองน่าอยู่ และมีความสุขด้วยวิถีเศรษฐกิจพอเพียง ”

ดังนั้น ประเด็นความสนใจร่วมของพื้นที่ทั้ง 2 เขต ที่ได้จากกระบวนการค้นหาอย่างมีส่วนร่วมผ่านเวทีการประชุมเชิงปฎิบัติการ เมื่อนำมาสังเคราะห์เชิงพื้นที่ร่วมแล้ว จะพบว่า ประเด็นร่วมของพื้นที่ดังกล่าวเป็นประเด็นที่ทั้งทางส่วนราชการ ชุมชน องค์กรเอกชน ให้ความสนใจ และพร้อมที่จะสนับสนุน ซึ่งก็คือ การพัฒนากรุงเทพ ฯ สู่เมืองน่าอยู่ (ใช้นโยบายของกรุงเทพ ฯ เป็นตัวขับเคลื่อนเพื่อให้เรื่องราวดังกล่าวนำไปสู่การสร้างกระแสเพื่อการขยายผล)

โดยทั้งสองเขตนี้ จะนำไปสู่การขยาย Model Development สู่การเป็น Cultural and Green city เพราะเมื่อขยายกรอบของ Cultural and Green city แล้วก็คือ ส่วนหนึ่งในการทำ “ เมืองน่าอยู่ ” อีกทั้งจากการสำรวจข้อมูลเบื้องต้นของเขตต่าง ๆ ในกรุงเทพ ฯ พบว่ามีพื้นที่หลายเขตที่ให้ความสำคัญต่อการพัฒนาพื้นที่สู่การเป็น Cultural and Green city ดังนั้น เมื่อเริ่มต้นจาก 2 เขต ที่มีเครือข่ายแกนนำชุมชนที่เข้มแข็ง และมีความต้องการพัฒนาพื้นที่ จึงทำให้ “ โครงการสนับสนุนการจัดตั้งกองทุนสุขภาวะกรุงเทพ ” สามารถขยายผลอย่างต่อเนื่องในเขตอื่น ๆ ได้ในช่วงต่อไปของโครงการ ฯ และเนื่องจากโครงการ ฯ เป็นโครงการวิจัยเชิงปฏิบัติการ ดังนั้น พวกเราจึงได้เลือกพื้นที่ดำเนินการอีก 2 พื้นที่ร่วมเรียนรู้แนวคิด “ มูลนิธิชุมชน ” หรือ “ กองทุนสุขภาวะ ” คือ โครงการเด็กแพร่งภูธรกับพื้นที่สาธารณะ (เขตพระนคร) และโครงการหันหน้าเข้าคลอง (เขตจอมทอง) เข้าร่วมเป็นพื้นที่ดำเนินการ แต่ทั้งนี้ การปฏิบัติการจะมีลักษณะค่อยเป็นค่อยไป มิได้เข้มข้นมากเหมือนเขตหนองจอก และเขตทวีวัฒนา