หน้าแรก I ติดต่อบางกอกฟอรั่ม I เกี่ยวกับบางกอกฟอรั่ม I  English version   I  Webboard บางกอก

กองทุนสุขภาวะหัวใจสำคัญ
คือ กระบวนการ
มิใช่ผลลัพธ์ในรูปของกิจกรรม

โดย ตัวกวนบางกอก

 

ปัจจุบัน สภาพความอ่อนแอของระบบนิเวศของเมืองต่างๆ ในประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นผลพวงจากการเติบโตของเมืองอย่างไร้ระเบียบ และจากการพัฒนาเศรษฐกิจ ที่ทำให้มีการจัดหาและใช้ทรัพยากรในกระบวนการผลิต ตลอดจนรูปแบบการบริโภคที่ไม่เหมาะสม ส่งผลให้ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม ถูกใช้สอยและถูกทำลายจนเสื่อมถอย ทั้งสภาพ ปริมาณ และคุณภาพ ซํ้ายังก่อให้เกิดมลพิษในหลายด้าน    

สภาพการณ์ดังกล่าว จะยังคงความรุนแรง  และเป็นปัญหาเร่งด่วนที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของประชาชนเพราะการเพิ่มขึ้นของประชากรในเขตเมือง ยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง  ขณะที่แบบแผนของกระบวนการผลิตและการบริโภคที่ไม่เหมาะสมยังคงเป็นไปในทิศทางเดิม   สภาพของระบบนิเวศเมืองที่เปราะบางในลักษณะที่เป็นอยู่นี้   กำลังกลายเป็นข้อจำกัดของการพัฒนาสู่กรุงเทพ  “เมืองน่าอยู่”

ผู้คนที่อาศัยอยู่ในกรุงเทพฯ ทุกวันนี้ มีทั้ง กลุ่มคนร่ำรวย  นักธุรกิจ  ปัญญาชน ที่มีโอกาสเข้าถึงบริการต่างๆ ของสังคม และกลุ่มผู้ด้อยโอกาสที่อาศัยในเขตชุมชนแออัด เขตชานเมือง ผู้ใช้แรงงานในโรงงานอุตสาหกรรม  กรรมกรก่อสร้าง  และผู้รับจ้างรายวัน   รวมทั้งกลุ่มเสี่ยงต่างๆ ได้แก่ แม่และทารก   เด็กนักเรียน หญิงอาชีพพิเศษ  นักโทษในเรือนจำ  ทหารเกณฑ์  ผู้พิการ ผู้สูงอายุ ฯลฯ   ซึ่งจากการขยายตัวอย่างรวดเร็วของกรุงเทพฯ ทำให้วิถีชีวิตของผู้คนเปลี่ยนแปลงเร็วตามไปด้วย ค่านิยมในการบริโภคก่อให้เกิดระบบการแข่งขันและระบบผลประโยชน์  ครอบครัวส่วนใหญ่เปลี่ยนเป็นครอบครัวเดี่ยว  แม่ต้องออกไปทำงานนอกบ้านเพื่อหาเลี้ยงครอบครัว  ต้องทิ้งลูกให้ปู่ย่าตายายที่ต่างจังหวัดเลี้ยง   กลุ่มคนยากจนต้องดิ้นรนกับปัญหาเศรษฐกิจและความจำเป็นพื้นฐานของชีวิตที่ไม่สมบูรณ์   ประชาชนจำนวนมากไม่ได้รับการคุ้มครองด้านการบริโภค  เกิดภาวะความเครียดทางจิตใจ  ปัญหาด้านสุขภาพกาย  นอกจากนั้นบริการสาธารณะต่างๆ เช่น โรงพยาบาล โรงเรียน การขนส่ง-การจราจรทั้งทางบกและทางน้ำ ไม่เพียงพอและขาดมาตรฐาน

สภาพการณ์ต่างๆ เหล่านี้ ล้วนมีผลต่อ “สุขภาวะ”  ของคนกรุงเทพฯ ซึ่งมาจากทั้ง ความขาดแคลนหรือยากจน   ซึ่งมักเกิดในกลุ่มคนจนเมืองที่อพยพมาจากชนบท  อันเป็นผลจากความยากจน  ด้อยการศึกษา  ทำให้ต้องอยู่อย่างแออัด  ภายใต้สภาพสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมที่เสื่อมโทรม  ถูกเอารัดเอาเปรียบ  เข้าไม่ถึงบริการสาธารณะต่างๆ   เป็นต้น    ความมั่งคั่ง ที่มาพร้อมกับสังคมสมัยใหม่และวิถีชีวิตที่เปลี่ยนไป  ทำให้เกิดการบริโภคที่ไม่สมดุล  เกิดอันตรายจากภาวะสิ่งแวดล้อมหรือการประกอบอาชีพ  เช่น  มะเร็ง  อุบัติเหตุ  อุบัติภัย และ พยาธิสภาพทางสังคม    ที่เป็นสภาพของความเร่งรัดแข่งขัน  ทำให้เกิดความเคร่งเครียดในการทำมาหากิน  ขาดความอบอุ่นในครอบครัว  โดดเดี่ยว  ไร้ญาติขาดมิตร   ไม่มีผู้คอยให้คำปรึกษาหรือให้กำลังใจ  นำไปสู่ปัญหาอื่นๆ ตามมา เช่น  การติดยาเสพติด  ติดสุรา  ตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร  โรคเอดส์  โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์  โรคจิต  โรคประสาท  การก่ออาชญากรรม  และการฆ่าตัวตาย

การรวมกลุ่ม ร่วมมืออย่างสร้างสรรค์เพื่อพัฒนา  “สุขภาวะ”

อีกทางเลือกหนึ่ง ของการร่วมสร้าง “สุขภาวะ” ให้เกิดขึ้นกับชาวเมืองกรุง ฯ หรืออีกหลาย ๆ เมืองนั้น ต้องเริ่มจากผู้คนที่หลากหลายภายในชุมชน สังคม ท้องถิ่นหรือพื้นที่นั้น ๆ (รวมชุมชนออนไลนส์ด้วย) มารวมตัวกัน พูดคุย ปรับทุกข์ ต่อสุข เอาใจมาต่อใจ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน แล้วให้เกิดประโยชน์ต่อส่วนรวม 
เมื่อคนจิตใจดี อยากเห็นสิ่งดี ๆ เกิดขึ้นร่วมกัน.....ซึ่งเท่ากับว่า “ทุน” บางอย่างได้เกิดขึ้นแล้ว นั่นคือที่เรียกว่า “ทุนทางสังคม”
การมารวมตัวเป็นกลุ่มเพื่อพูดคุยกันบ่อยๆ อย่างต่อเนื่อง จะทำให้มองเห็นภาพร่วมกัน เกิดจินตนาการ ความคิดสร้างสรรค์ และได้ข้อสรุปในการแก้ปัญหาร่วมกัน เช่น  เมื่อเห็นปัญหาในท้องถิ่นร่วมกันแล้วก็นำไปสู่การวิเคราะห์ที่มาของปัญหา  การคาดการณ์ร่วมกันว่า จะเกิดอะไรขึ้น หากปล่อยให้ปัญหาดำเนินต่อไป  ที่สำคัญ คือ มองเห็นทางเลือกทางออกว่า ทุกคนจะร่วมกันแก้ไขปัญหานั้นได้อย่างไร

เมื่อถึงขั้นนี้แล้ว ทางกลุ่ม ชุมชน หรือพื้นที่ออนไลนส์จะมีการระดมความคิด และร่วมกันสร้างเงื่อนไขให้เกิดกองทุน ด้วยกิจกรรมที่เหมาะสมกับพื้นที่  อาทิ การระดมทุน ธุรกิจเพื่อชุมชน เพื่อสังคม การกลุ่มออมทรัพย์  หรือการรวมตัวไปช่วยผู้ที่ตกทุกข์ได้ยากในที่ต่าง ๆ ด้วยการเป็นอาสาสมัคร เป็นต้น  เพื่อให้ได้ทุน ทรัพยากร หรือส่วนต่าง ที่จะเกิดขึ้นจากการรวมตัวกัน เช่น การออมทรัพย์ การทำธุรกิจ หรือการเป็นอาสาสมัคร   มาใช้แก้ไขปัญหาอย่างสร้างสรรค์ให้กับชุมชนท้องถิ่นของตน

ดังนั้น  กองทุนสุขภาวะสามารถเกิดขึ้นได้ในทุกชุมชน แต่จะอยู่ในรูปแบบใด  ก็ขึ้นกับเงื่อนไข ความเหมาะสมของชุมชนนั้นๆ  จะกำหนดรายละเอียดปลีกย่อยลงไป
   
Copyright@ 2006 Bangkok Forum
บางกอกฟอรั่ม เลขที่ 104, 106 ถ.แพร่งภูธร แขวงศาลเจ้าพ่อเสือ เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200
โทร. 02-228-1362-3 โทรสาร 02-228-1362 หรือ www.bangkokforum.net หรือ [email protected]